Coraz więcej dzieci zmaga się z tak zwanym obniżonym napięciem centralnym. Ma to olbrzymi wpływ na ich rozwój umysłowy i fizyczny oraz na powstawanie wad postawy w późniejszym okresie życia. Wczesna diagnoza oraz odpowiednie działania mogą uchronić pociechę od tych problemów.
Kolejne, nowe aktywności ruchowe pociechy wzbudzają radość u każdego rodzica. Specjalistom zajmującym się na co dzień rozwojem ruchowym dzieci dostarczają one z kolei bardzo cennych informacji. W zależności od wieku, w którym pojawia się nowa umiejętność, oraz na podstawie analizy poprawności jej wykonywania można określić prawidłowość postępów.
Mały człowiek i siła grawitacji
Działanie siły grawitacji na ciało jest odczuwane przez dziecko zupełnie inaczej w łonie matki niż po porodzie. Fikołek w wodzie to żaden wyczyn, natomiast salto w powietrzu to już akrobatyka. W związku z tym, układy nerwowy i mięśniowy mają tylko kilkanaście miesięcy na przystosowanie się do nowej sytuacji. Jeżeli do pokonania siły grawitacji dziecko wykorzystuje nieprawidłowy sposób poruszania się, to w późniejszym okresie może to skutkować rozwinięciem się wady postawy ciała.
Objawy, które powinny zwrócić uwagę rodziców:
– wydatny brzuszek z wystającymi dolnymi żebrami
– bardzo wczesna lub bardzo późna gotowość do stania
– bardzo silny odruch chwytny rąk
– wysokie ustawienie barków (blisko brody)
– trudność w ustaniu w miejscu
– częste przewracanie się
– duża ogólna ruchliwość lub bardzo mała aktywność
– stale otwarte usta
– ustawianie stóp w czasie chodu do wewnątrz lub na zewnątrz
Brak reakcji na objawy może prowadzić do powstania wad postawy:
– zmiany budowy klatki piersiowej
– zwiększenia wygięcia kręgosłupa w lędźwiach lub nadmierne zgięcie w odcinku piersiowym
– wygięcie łukowato na zewnątrz albo koślawe ustawienie kolan (tak zwane iksy)
– płaskostopie
– zaburzenia integracji sensomotorycznej (przetwarzania informacji z poszczególnych zmysłów i odpowiedniej reakcji na zaistniałą sytuację)
W celu wyeliminowania czynników ryzyka kobietom w ciąży zaleca się:
– zdrowe i prawidłowe odżywianie
– zaniechanie palenia tytoniu
– rezygnacja z alkoholu i kawy oraz innych substancji drażniących
– umiarkowany wysiłek fizyczny
– regularne badania laboratoryjne
– kontrole lekarskie (szczególnie w sprawie przyjmowania leków)
Szerokie pieluchowanie u dzieci z prawidłowo rozwiniętymi stawami biodrowymi jest zbędne. Uniemożliwia wykonywanie prawidłowych ruchów dolnej części tułowia, szczególnie u dzieci z obniżonym napięciem mięśni. Dzieci z wrodzoną wadą bioderek są diagnozowane dopiero w czasie przesiewowego badania USG.
Przyczyny nabytych wad postawy:
– sadzania i stawiania na nogach, gdy dziecko nie jest w stanie się utrzymać
– zachęcanie do wczesnego chodzenia
Jedynie nowoczesne i szerokie podejście do zagadnień harmonijnego rozwoju dziecka, tak zwane neurorozwojowe, daje możliwość wczesnego diagnozowania wad postawy ciała i zapobiegania im lub przynajmniej zmniejszenia ich stopnia zaawansowania. Nie zawsze występowanie pewnych nieprawidłowości oznacza poważne problemy. Najlepiej skonsultować się z profesjonalistami (neurologami, fizjoterapeutami, pediatrami) pracującymi w specjalistycznych poradniach rehabilitacyjnych. Jeżeli zaistnieje konieczność pomocy, to odpowiednie ćwiczenia i techniki umożliwią maluchowi prawidłowy rozwój fizyczny i umysłowy.
Grzegorz Kluz
Magister fizjoterapii,
od wielu lat specjalizuje się
w diagnostyce wad stóp.