Początek macierzyństwa wiąże się z zapachem niemowlęcia, burzą hormonów, laktacją, krwawymi odchodami, baby bluesem. Dziecku pierwsze chwile „po tej stronie brzucha” umili bliski i częsty kontakt z mamą. Jednak połóg to czas wyjątkowy również dla mamy. Sposób, w jaki o siebie zadba, zaprocentuje w bliższej i dalszej przyszłości.
Okres połogu trwa czterdzieści dni od chwili porodu. U kobiety pierwszym ochronnym zabiegiem tuż po porodzie jest w miarę szybkie oddanie moczu, gdyż ten zalegający w pęcherzu może być pożywką do rozwoju bakterii.
Pielęgnacja krocza i piersi
Drogi rodne i krocze różnią się w zależności od tego, czy poród odbył się siłami natury, czy przez cięcie cesarskie, jednak w obu przypadkach łączą je tak samo wyglądające krwawe odchody. Kobieta wydalać je może przez cały okres połogu, jednak najintensywniej będzie to przebiegać w pierwszych dniach po porodzie. Ważne jest zachowanie higieny i częste wymienianie podpasek.
Do higieny intymnej najlepiej używać szare mydło, zamiast sztucznych, barwionych, aromatyzowanych kosmetyków. W aptekach i drogeriach można kupić preparaty specjalnie dostosowane do ochrony przed podrażnieniami oraz przyspieszające gojenie. Istotne jest, by nie stosować w okresie połogu tamponów – mogą stać się one siedliskiem bakterii, ani nie wykonywać irygacji dopochwowych – odchody wydalane są samoistnie na skutek hormonów.
Krocze szybciej goi się przy swobodnym przepływie powietrza. Dlatego bielizna, którą kobieta weźmie ze sobą do szpitala i której używa w domu, powinna być z tkanin naturalnych i nieopinająca. Dobrze byłoby pozwolić kroczu „pooddychać”, zdejmując bieliznę i polegując bez okrycia z lekko rozchylonymi nogami – wystarczy pod siebie położyć podkład i można się zdrzemnąć. W warunkach szpitalnych, gdzie w salach kilkuosobowych polegiwanie z odsłoniętym kroczem jest nieco utrudnione, wiele kobiet z powodzeniem stosuje strumień zimnego powietrza z suszarki do wietrzenia krocza po toalecie – to również doskonały sposób na łagodzenie bólu. Zachowanie suchości krocza jest istotne dla ochrony przed rozwojem grzybów, drożdżaków i bakterii. W połogu nie należy brać kąpieli w wannie, wskazany jest prysznic do mycia ciała – strumieniem wody ze słuchawki można dokładnie opłukać krocze, ogrzać lub ochłodzić wodą piersi.
Piersi w połogu są wrażliwe, bez względu na to, czy kobieta karmi piersią, czy też nie – hormony działają tak, by laktację rozbudzić. Malucha należy przystawiać do piersi i zachęcać do ssania, by wzmóc produkcję mleka lub uniknąć zastojów pokarmu przy jego nadmiarze. W przerwach między karmieniami istotne jest wietrzenie piersi oraz smarowanie brodawek własnym pokarmem, ewentualnie preparatami z lanoliną.
Zbilansowana dieta i aktywność fizyczna
Kobiety, zarówno karmiące, jak i nie karmiące piersią, powinny zadbać o zdrową, zbilansowaną dietę. Zalecana jest dieta lekkostrawna, bogata w pełnoziarniste zboża, warzywa i owoce, chude mięso, ryby, nabiał oraz zdrowe tłuszcze. W czasie połogu należy odstawić produkty wzdymające, takie jak: groch, fasola, kapusta, oraz smażone, ciężkostrawne i przetworzone. Dieta wspomaga organizm kobiety w powrocie do formy.
Skórze brzucha po porodzie, często z rozstępami, pomogą odpowiednie preparaty, masaże, natłuszczanie oraz aktywność fizyczna. Wypracowano wiele zestawów ćwiczeń dla kobiet w połogu, warto o nie pytać w szkole rodzenia lub w szpitalu po porodzie. Ćwiczenia pomogą macicy szybciej się oczyścić i obkurczyć, a powłokom brzucha nabrać jędrności. Lepsze krążenie krwi poprawi wygląd cery oraz samopoczucie. Aktywność wzmaga produkcję endorfin, ulepsza pracę jelit, ułatwia zasypianie; jest wskazana przy kłopotach z wypróżnianiem.
Chwila dla siebie
Pod wpływem hormonów włosy i paznokcie mogą się łamać, wypadać i rozdwajać. Pomocne są maseczki i odżywki, jednak dla świeżo upieczonej mamy doskonałym relaksem byłaby możliwość wyjścia do fryzjerki i kosmetyczki na zabieg i poradę. Wizyta w salonie to kwestia jednej godziny, którą dziecko może spędzić na spacerze z tatą. Przy trudnych początkach macierzyństwa wyjście z domu bez dziecka może być idealną receptą na dobry nastrój. Tata również korzysta – ma czas na oswojenie się z nową rolą, z Maluchem i opieką nad nim – na to potrzeba mu czasu i przestrzeni.
Jeśli mama i tata wspierają się w opiece rodzicielskiej, często stają się sobie bliżsi – mężczyzna rozumie troski kobiety, a zrozumiana kobieta otwiera się na tematy, które trapią mężczyznę. Akceptacja nowej rzeczywistości to pierwszy krok do powrotu do alkowy; jednak ze współżyciem warto poczekać – seks niesie ryzyko zakażeń. Pod koniec połogu zalecana jest wizyta u ginekologa, wówczas warto dopytać się o powrót płodności.
Marta Miłoń, doradczyni laktacyjna, doula