Rodzice z niecierpliwością oczekują pierwszych kroków swojego maleństwa. Te pierwsze i
niepewne, stawiane z pomocą mebli czy naszych rąk, stają się z czasem coraz odważniejsze,
ułatwiają zdobywanie kolejnych życiowych doświadczeń. Już po około 6 miesiącach od nabycia
tej niezwykłej umiejętności można dokonać wiarygodnej oceny nóżek rozwijającego się
niemowlaka.

male-stopy

Gdy dziecko jest w pozycji stojącej, pojawiają się u niego dodatkowe obciążenia, które nie
występują u dziecka leżącego czy raczkującego. Pierwotnie kolana i pięty dziecka są ustawione
w tak zwaną szpotawość – nogi wyginają się łukowato na zewnątrz. W trakcie paru miesięcy,
gdy dziecko stawia pierwsze kroki, jego stopy i kolana muszą przystosować się do przenoszenia
ciężaru całego ciała. Kościec dziecka adaptuje się do nowych zadań i ustawienie nóg przechodzi
w łagodną koślawość, czyli tak zwane X. Od rozpoczęcia samodzielnego chodu należy
regularnie, co 6 miesięcy, kontrolować czy krzywizny nóżek nie odbiegają od normy.

Niepokojąca objawy:
Nierówne ścieranie podeszew.
Wykrzywianie cholewek butów.
Ustawianie stóp nadmiernie do wewnątrz lub na zewnątrz.
Częste potykanie się dziecka.
W celu rozwiania wątpliwości, najlepiej skontaktować się z wyspecjalizowaną placówką lub
osobą, która ma doświadczenie w badaniu stóp dzieci. Można spotkać się z opinią, że do 4 roku
życia wszystkie odchylenia od osi czy norm są prawidłowe i nie wymagają korekcji. Nie jest to
prawdą. Im wcześniej nieprawidłowe ustawienie zostanie zdiagnozowane i poddane leczeniu,
tym lepsze będą jego efekty. Osobom, które nie zajmują się na co dzień wadami postawy, a w
szczególności stóp, wiele szczegółów może umknąć uwadze lub mogą one wybrać mało
efektywny rodzaj postępowania.

Aparatura to nie wszystko

Jedynie na podstawie precyzyjnie przeprowadzonego badania można określić, jaki rodzaj obuwia
lub innych pomocy należy zastosować dziecka. W zależności od uzyskanych wyników mogą to
być wykonane pod indywidualne potrzeby wkładki ortopedyczne, obuwie ortopedyczne lub oba
te elementy jednocześnie. W gabinecie prowadzącym kompleksową opiekę nad stopami dziecka,
istnieje dodatkowo możliwość poznania nowoczesnych i skutecznych ćwiczeń, które zwiększają
efektywność terapii, jak również pomagają zapobiegać ewentualnym wadom postawy. Właściwe ćwiczenia można poznać także podczas wizyt z maluchem w placówkach zajmujących się rehabilitacją pediatryczną, na przykład w specjalistycznych poradniach
rehabilitacyjnych. Należy jednak pamiętać, że u w większości dzieci z problemami stóp
ćwiczenia stanowią tylko uzupełnienie i nie zwalniają z regularnego noszenia wkładek i obuwia
ortopedycznego.

Dzieci z dysfunkcjami i dzieci zdrowe

Nie istnieją sztywne granice wieku dla stosowania wkładek ortopedycznych lub obuwia
ortopedycznego. W niektórych przypadkach, głównie u dzieci z innymi dysfunkcjami lub
problemami, zdarza się, że odpowiednie pomoce ortopedyczne stosowane są już gdy dziecko
samodzielnie stoi lub jako pomoc do nauki chodzenia.

O rodzaju zastosowania odpowiedniej pomocy powinien zadecydować lekarz ortopeda lub lekarz
rehabilitacji, najlepiej we współpracy z fizjoterapeutą.
Jeżeli wizyta u specjalisty utwierdzi rodziców w przekonaniu, że stopy i stawy
kolanowe dziecka rozwijają się prawidłowo, to nie ma potrzeby stosowania jakichkolwiek
pomocy ortopedycznych.

Zalecenia dla dzieci ze zdrowymi stopami:
Chód na bosaka, na miękkim, pracującym podłożu: trawa, piasek, mięsisty dywan.
Nie należy się niepotrzebnie spieszyć z zakładaniem jakichkolwiek butów. Lepiej zastąpić
je skarpetkami antypoślizgowymi lub butami bezpodeszwowymi.

W ten sposób przyczyniamy się do prawidłowego rozwoju stóp naszego dziecka, a jak wiemy,
stopy są podstawą całego ciała, dlatego warto zadbać o ich zdrowie. Na szczęście większość wad
stóp nie jest poważna i wymaga tylko krótkotrwałej fachowej pomocy.

Grzegorz Kluz
Magister fizjoterapii,
od wielu lat specjalizuje się
w diagnostyce wad stóp.