Dlaczego w Norwegii 98% mam po porodzie karmi swoje pociechy piersią? Jak udało się osiągnąć taki wskaźnik w kraju, gdzie nikt nie stawia sobie pytań o równouprawnienie, a udział kobiet w polityce jest imponujący? Dlaczego karmienie piersią jest od lat jednym z priorytetów norweskiej polityki zdrowotnej?
Partnerstwo na rzecz karmienia piersią
W kraju fiordów karmienie piersią jest aktem oczywistym. W Norwegii 80% kobiet karmi swoje dzieci w 6. miesiącu życia. To efekt wieloletniej pracy wielu środowisk: mam, organizacji pozarządowych, ministerstwa zdrowia. W latach 60. XX wieku karmienie piersią nie było popularne. Zaczęły wtedy powstawać pierwsze organizacje pozarządowe, „sieci” mam, które wzajemnie się wspierały, promowały karmienie piersią i działały jak pogotowie laktacyjne. Działania organizacji pozarządowych spotkały się z przychylnością ministerstwa zdrowia, które doceniło znaczenie karmienia piersią, nie tylko w aspekcie zdrowotnym, lecz także finansowym. Zaczęto opracowywać pierwsze programy promujące karmienie naturalne. Wskaźniki karmienia piersią zaczęły wzrastać. Powstawały procedury i polityka systemowa w tym zakresie. Ograniczono reklamę sztucznych mieszanek i wydłużono okres urlopu macierzyńskiego. W latach 80. ubiegłego wieku 6-miesięczne dzieci karmiło piersią 55% Norweżek (wg danych Krajowego Centrum Badań nad Karmieniem Piersią).
Na początku lat 90. Światowa Organizacja Zdrowia wprowadziła program „Szpital przyjazny dziecku” i wskaźniki ponownie wzrosły. Dziś w Norwegii 98% kobiet karmi swoje dzieci po porodzie piersią, 90% – niemowlęta trzymiesięczne, 80% – sześciomiesięczne, a 46% – dzieci roczne. 90% norweskich noworodków przychodzi na świat w szpitalach odznaczonych tytułem „Szpital Przyjazny Dziecku”.
Norwescy rodzice są zachęcani do inwestowania w zdrowie swoich dzieci długofalowo. Promowane jest jak najdłuższe karmienie piersią. Urlop macierzyński trwa 42 tygodnie i może być wydłużony do 52, w tym część urlopu jest zarezerwowana dla ojców. Mamy, które po tym okresie wracają do pracy, mogą karmić dalej, gdyż przysługuje im godzinna albo dwugodzinna (w sektorze publicznym) przerwa na karmienie piersią, jak również, przez 2 lata, możliwość zredukowania wymiaru czasu pracy.
Pierś jest najlepsza
Wypracowanie systemowej polityki zaczyna się od zrozumienia wartości karmienia piersią. Wsparcia nie stanowi jedynie edukacja, ale też system pomocy, którą obejmuje się matkę zaraz po porodzie.
Na norweskich oddziałach położniczych przez kilka dni po porodzie obowiązuje zakaz dokarmiania dzieci sztucznymi mieszankami. Nawet jeśli maluchy muszą zostać z przyczyn medycznych odseparowane od mam, są im przynoszone do karmienia. Wiedza i przygotowanie personelu medycznego są imponujące – każdy problem laktacyjny okazuje się rozwiązywalny. Jeśli dziecko nie chce ssać, poświęca się tak dużo czasu, ile dziecko i mama potrzebują, by znaleźć dla siebie najodpowiedniejszą pozycję i by karmienie przestało być problemem.
To właśnie Norwegowie są autorami filmu Bryst er best (Breast is the best), czyli „Pierś jest najlepsza”, promującego karmienie piersią. Wydawnictwo okazało się ogromnym sukcesem i film jest dystrybuowany w ponad 50 krajach. Jest dostępny także w wersji z polskimi napisami (dystrybucja: Fundacja Mleko Mamy).
Opisana wyżej norweska polityka zakłada odpowiednio wysoki poziom wsparcia i opieki nad dziećmi i mamami, które nie mogą karmić z przyczyn medycznych. A jeśli mama nie chce karmić w ogóle? Na półkach supermarketów nie sposób znaleźć sztuczne mieszanki, które byłyby odpowiednikiem mleka początkowego. System wsparcia obejmuje jednak również właściwe, indywidualne podejście psychologiczne personelu do kobiety, umiejętność rozmowy i znalezienie czasu dla każdej mamy, dlatego w Norwegii sformułowanie „terror laktacyjny” jest nieznane!
Olga Frączak-Faure
Prezes Fundacji Mleko Mamy.
Od ponad 10 lat związana z organizacjami pozarządowymi.
Promuje wśród mam i profesjonalistów karmienie piersią,
z przekonaniem, że mleko mamy jest najlepsze i niezastąpione.
Źródła:
– Guenin Thierry, En Norvège l’allaitement est roi, „Parents”, nr 490, grudzień 2009.
– dr Nylander Gro, „Promotion of breastfeeding. What worked in Norway?”, wykład podczas konferencji dla lekarzy, 19 marca 2010, Toruń.