„Jeśli w czasie ciąży, wypijesz choćby kieliszek wina lub jedno piwo, twoje nienarodzone dziecko wypije to wraz z Tobą!” – ostrzega Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
Alkohol jest substancją toksyczną dla człowieka. Prawo w Polsce zabrania sprzedaży alkoholu osobom poniżej 18. roku życia i nakłaniania do jego spożywania nieletnich. Niech ten zakaz obejmie również dzieci w łonie matek. Alkohol ma szkodliwe działanie na rozwijający się organizm, zwłaszcza na mózg (którego rozwój trwa po urodzeniu przez kilka lat). Dziecko w łonie matki rozwija się szczególnie intensywnie, powstają poszczególne organy, kształtuje się ciało. Łożysko stanowi barierę przed częścią szkodliwych czynników mogących mieć zgubny wpływ na rozwój płodu. Jednak alkohol przenika w całości przez łożysko w niezmienionej postaci i po upływie około pół godziny jego zawartość we krwi dziecka jest taka sama, jak we krwi jego matki.
Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu
Ciężarna, która pije alkohol, naraża swoje dziecko na wystąpienie nieodwracalnych uszkodzeń, mających konsekwencje w okresie jego dzieciństwa i przez całe dorosłe życie. Nie ma dawki alkoholu, którą kobieta może wypić w ciąży bez ryzyka, że wyrządzi tym szkodę rozwijającemu się dziecku. Jego organizm nie ma wykształconych skutecznych mechanizmów obronnych, zapewniających ochronę przed skutkami działania alkoholu. Naukowcy potwierdzają, że nawet najmniejsza ilość alkoholu może mieć wpływ na rozwój dziecka w łonie matki. Według zaleceń, opartych na dowodach naukowych i opublikowanych przez Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (Wielka Brytania) w 2006roku, jedynym sposobem, dającym absolutną pewność, że dziecko w łonie matki nie będzie narażone na skutki działania alkoholu, jest powstrzymanie się od jego picia w trakcie ciąży (od poczęcia aż do narodzin), a nawet podczas starań o dziecko.1
Alkohol powoduje więcej spustoszeń w rozwijającym się organizmie dziecka niż inne substancje (łącznie z marihuaną, heroiną i kokainą). Niemożliwe jest wskazanie najmniejszej szkodliwej dawki alkoholu. Nie ma też bezpiecznego czasu w trakcie trwania ciąży, w którym alkohol byłby nieszkodliwy. Jednak udowodniono, że najcięższe uszkodzenia mózgu i narządów wewnętrznych mogą nastąpić na samym początku ciąży, w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu, zwłaszcza między 3. a 5. tygodniem ciąży. Bywa, że picie alkoholu wiąże się z poronieniem. Działanie alkoholu może spowolnić rozwój dziecka nawet w ostatnim okresie ciąży (urodzi się wtedy ze zbyt małą masą ciała), czy spowodować przedwczesny poród. Ryzyko jest tym większe, im większa częstotliwość picia i ilość jednorazowo wypijanego alkoholu. Znaczenie ma także etap ciąży.
Zaburzenia rozwojowe
Szacuje się, że nawet troje spośród 1000 urodzonych żywo dzieci może być dotkniętych płodowym zespołem alkoholowym (ang. FAS – Fetal Alcohol Syndrome). To więcej niż liczba dzieci rodzących się z zespołem Downa. W Polsce rodzi się 900 dzieci z FAS każdego roku. Dziesięciokrotnie większa grupa (9000 dzieci w ciągu roku) ma inne zaburzenia rozwojowe spowodowane alkoholem. Ponieważ FAS i inne zaburzenia rozwojowe, będące skutkiem alkoholu, są niedostatecznie rozpoznawane, dzieci te często pozostają bez diagnozy, bez odpowiedniej pomocy i rehabilitacji.
Uszkodzenia spowodowane przez alkohol mogą mieć różne formy: od mikrouszkodzeń układu nerwowego i narządów do pełnoobjawowego FAS.
Kiedy dziecko w łonie matki pije alkohol może:
· dojść do poronienia lub dziecko urodzenia martwego dziecka,
· urodzić się przedwcześnie niezdolne do życia lub niedojrzałe, narażone na liczne powikłania wcześniactwa,
· urodzić się z wadami rozwojowymi, być dotknięte płodowym zespołem alkoholowym (FAS), być opóźnione w rozwoju psychoruchowym.
|
Dzieci, narażone na działanie alkoholu w czasie życia płodowego, mogą cierpieć na różnorodne zaburzenia rozwojowe:
|
Najbardziej wrażliwy na działanie alkoholu jest rozwijający się mózg!
FAS wiąże się, prócz nieprawidłowego rozwoju psychoruchowego, z zaburzeniem życia w rodzinie i społeczeństwie ze względu na:
· nadpobudliwość, impulsywność, niekontrolowane napady złości,
· problemy z pamięcią i trudności w uczeniu się, z nauką w szkole,
· zaburzenia zachowania, niedostosowanie społeczne, trudności w przewidywaniu konsekwencji swoich zachowań (może np. uciekać z domu),
· skłonność do uzależnień,
· skłonności do depresji i zaburzeń lękowych,
· podatność na manipulacje.
Zespołowi FAS oraz innym uszkodzeniom związanym z ekspozycją płodu na alkohol można w 100% zapobiec. Wystarczy zachować abstynencję w okresie ciąży.
Obalamy mity dotyczące picia alkoholu w ciąży:
|
1 Alcohol and pregnancy: information for you, Royal College for Obstetricians and Gynaecologists, 2006
*PARPA Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
lek. Joanna Martynuska-Dobrucka